Akta WPATH 6/6

Raport podsumowujący wewnętrzne dyskusje i materiały szkoleniowe WPATH, organizacji podającej się za „autorytet” w „medycynie trans”. Kolejne rozdziały raportu będą publikowane w miarę tłumaczenia.

Oryginalny tekst tu

PRZESZŁE PRZYPADKI PSEUDONAUKOWYCH EKSPERYMENTÓW HORMONALNYCH I CHIRURGICZNYCH NA DZIECIACH I DOROSŁYCH Z GRUP RYZYKA

Historia jest pełna przykładów katastrofalnych pomyłek medycyny, na dostrzeżenie i naprawę których potrzeba było dziesięcioleci. Współczesny skandal wywołany przez WPATH łączy w sobie elementy dawnych prób leczenia chorób psychicznych za pomocą zabiegów chirurgicznych, takich jak lobotomia i owariotomia, z chybionym eksperymentem endokrynologów dziecięcych, którzy usiłowali skorygować wzrostu wysokich dziewcząt i niskich chłopców za pomocą blokerów dojrzewania i hormonów. W niedawnej przeszłości doszło również do skandalu związanego z amputacją zdrowych nóg mężczyznom cierpiącym na zaburzenie integralności ciała, co jest uderzająco podobne do rodzaju opieki medycznej popieranej przez WPATH.

Analiza historycznych błędów medycznych umożliwia wgląd w obecny skandal rozgrywający się w klinikach gender. Poprzez zdystansowanie się od naszych kulturowych uwarunkowań i uprzedzeń, łatwiej jest nam dostrzec jak łatwo jest sprowadzić lekarzy na manowce.

Lobotomia

Opis przypadku porównujące pseudonaukowe chirurgiczne niszczenie zdrowych mózgów w XX wieku ze współczesnym pseudonaukowym chirurgicznym niszczeniem zdrowych genitaliów ludzi z grup ryzyka.

W połowie XX wieku w świecie medycznym panowało powszechne przekonanie, że najskuteczniejszym i najbardziej humanitarnym sposobem leczenia chorób psychicznych jest lobotomia: brutalna procedura chirurgiczna polegająca na wbijaniu, na ślepo, ostrego narzędzia w mózg w celu zerwania połączeń płatów czołowych.

Pomimo oczywistych niebezpieczeństw i dewastujących skutków ubocznych, społeczność medyczna szybko przyjęła praktykę wykonywania lobotomii jako leczenia szerokiego zakresu zaburzeń psychicznych, w tym depresji, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (OCD), epilepsji i schizofrenii.

Lekarze przeprowadzający lobotomie nie byli krytykowani; raczej cieszyli się dużym szacunkiem wielu osób. Antonio Egas Moniz, wynalazca lobotomii, został uhonorowany Nagrodą Nobla w 1949 roku za swój wkład w medycynę. Walter Freeman i James Watts, którzy spopularyzowali tę procedurę w Stanach Zjednoczonych, byli ciepło przyjmowani na corocznych spotkaniach Amerykańskiego Stowarzyszenia Medycznego (AMA), gdzie organizowali wystawy "psychochirurgii" dostarczające informacji na temat okaleczających mózg zabiegów chirurgicznych.

Choć na początku pojawiły się głosy sprzeciwu wobec brutalności i nieprecyzyjności zabiegu, niewiele z nich zostało opublikowanych w czasopismach medycznych, ponieważ w tamtym czasie krytykowanie innych lekarzy było postrzegane jako nieetyczne. Zamiast tego prestiżowy New England Journal of Medicine nadał procedurze naukową ważność, publikując artykuł reklamujący operację jako opartą "na solidnych obserwacjach fizjologicznych". [1]

Prasa popularna również odegrała kluczową rolę. W 1936 roku New York Times nazwał procedurę "punktem zwrotnym w leczeniu przypadków psychicznych", przewidując, że Freeman i Watts prawdopodobnie "przejdą do historii medycyny jako kolejny błyskotliwy przykład terapeutycznej odwagi", a w 1937 roku stwierdził, że operacja "odcina chore części ludzkiej osobowości i przekształca dzikie zwierzęta w łagodne stworzenia". [2][3] W ciągu następnych pięciu lat lobotomia była często opisywana w popularnych publikacjach, w tym Reader's Digest, Time i Newsweek. Narracja była ogólnie pozytywna, bagatelizując barbarzyńską rzeczywistość tego zabiegu[4] .

Po przeczytaniu takich artykułów wielu zdesperowanych pacjentów i ich rodzin poddało się zabiegowi lobotomii. Warunki w ówczesnych szpitalach psychiatrycznych były opłakane, a alternatywne metody leczenia chorób psychicznych, takie jak śpiączka insulinowa i terapia elektrowstrząsami, były również niewyrafinowane i często brutalne. Dlatego też, pomimo tego, że lobotomia często pozostawiała pacjentów w stanie "chirurgicznie wywołanego dzieciństwa", dla wielu było to lepsze niż inne dostępne opcje. W żadnym momencie gwałtownego wzrostu popularności lobotomii żadne ze znaczących amerykańskich stowarzyszeń medycznych, w tym Amerykańskie Stowarzyszenie Psychiatryczne i Amerykańskie Stowarzyszenie Medyczne, nie wyraziło oficjalnego sprzeciwu wobec zabiegu.

Freeman, który wynalazł "lobotomię przezoczodołową", polegającą na wbijaniu w mózg, poprzez oczodół narzędzia chirurgicznego przypominającego szpikulec do lodu, uważał swoją procedurę za sukces, jeśli jego pacjenci byli w stanie opuścić przytułek i być pod opieką w domu "na poziomie potrzebującego opieki niepełnosprawnego lub domowego zwierzaka".[5] Był również przekonany, że im wcześniej zabieg zostanie przeprowadzony, tym lepiej, ze względu na błędne przekonanie, że w przeciwnym razie pacjenci są skazani na pogorszenie stanu zdrowia. Oznaczało to, że opowiadał się za operacją jako pierwszą linią leczenia dla osób z jedynie łagodną chorobą psychiczną.

Wielu pacjentów Freemana nie doświadczyło nawet wątpliwej poprawy, niektórzy z nich zostali trwale upośledzeni, a około 15% zmarło.[6] W 1941 roku Rosemary Kennedy, siostra prezydenta Johna F. Kennedy'ego, stała się najsłynniejszą ofiarą Freemana, gdy jej lobotomia skazała ją na dożycie reszty swoich dni w prywatnym szpitalu psychiatrycznym, niezdolną do opieki nad sobą, ledwo zdolną do mówienia i bez pamięci o swojej rodzinie[7] .

Ale prawdopodobnie najbardziej rażącym przestępstwem Freemana było to, że przeprowadził lobotomie na dzieciach, w sumie 19, z których 11 takich przypadków zostało opisane w wydaniu jego książki z 1950 roku, Psychosurgery [8][9] . Najmłodsze z nich miało zaledwie cztery lata, a dwoje z 11 zmarło z powodu wylewu krwi do mózgu.

Nawet gdy Moniz otrzymał Nagrodę Nobla w 1949 roku za wynalezienie lobotomii, a w swoim raporcie New York Times oświadczył, że "chirurdzy nie przejmują się teraz operacjami na mózgu bardziej niż usuwaniem wyrostka robaczkowego", sprzeciw wobec procedury zaczął rosnąć[10] . Krytycy podkreślali poważne skutki uboczne doświadczane przez wielu pacjentów, podnosili obawy dotyczące kryteriów stosowanych do pomiaru [pooperacyjnej] poprawy i oskarżali chirurgów o przeprowadzanie zabiegów bez wstępnych ocen psychiatrycznych.

Jednak to wynalezienie leku przeciwpsychotycznego, chlorpromazyny, spowodowało gwałtowny spadek popularności lobotomii, ponieważ przez cały czas to brak humanitarnych alternatywnych metod leczenia sprawiał, że psychiatrzy posuwali się do tak desperackich kroków.

W 1967 roku, po tym jak jego ostatni pacjent zmarł z powodu wylewu krwi do mózgu, zabroniono zhańbionemu Freemanowi pracy w szpitalu. [Freeman] spędził resztę swoich dni podróżując po Stanach Zjednoczonych, w poszukiwaniu swoich [byłych] pacjentów i ich rodzin, szukając dowodów na to, że jego ukochana procedura [pacjentom] pomogła, a nie zaszkodziła.

Przerażająca historia lobotomii powinna służyć jako przestroga dla świata medycznego, ilustrując tragiczne konsekwencje, które mogą wystąpić, gdy lekarze szybko przyjmują nowe, innowacyjne procedury bez uprzedniego poddania ich dokładnej kontroli naukowej w celu ustalenia wartości, bezpieczeństwa i skuteczności [tych metod].

Jednak 70 lat później nie jesteśmy dużo mądrzejsi. W erze medycyny opartej na dowodach naukowych po raz kolejny stajemy się świadkami tego, jak świat medyczny dokonujące chirurgicznego okaleczania zdrowych ciał w celu wyleczenia chorób psychicznych. Ale zamiast skupiać się na mózgu, dzisiejsi chirurdzy na cel biorą genitalia.

W obu skandalach medycznych ofiarami są albo nieletni, albo chorzy psychicznie (lub jedno i drugie), a przeprowadzone operacje skutkują trwałym okaleczeniem i niepełnosprawnością. Pacjenci Freemana z najlepszymi wynikami [po lobotomia] zdołali prowadzić częściowo niezależne życie, utrzymując nisko wykwalifikowaną pracę, ale większość nie miała tyle szczęścia. Wielu z nich miało zniszczoną pamięć długotrwałą i zmagało się nawet z najbardziej podstawowymi zadaniami. Wielu zostało trwale niepełnosprawnych.

W dzisiejszym skandalu, w najlepszym przypadku, pacjenci płci męskiej pozostają z jamą [neo-pochwą], która musi być rozszerzana przez całe życie i z drastycznie ograniczonymi funkcjami seksualnymi. Pacjenci, którzy mają mniej szczęścia, cierpią z powodu poważnych powikłań, takich jak zwężenie neo-pochwy, problemy z oddawaniem moczu i przetoki. Ritchie Herron, mężczyzna po detranzycji, który przeszedł waginoplastykę podczas kryzysu zdrowia psychicznego, opisuje swoje życie po operacji jako koszmar. "Nie ma godności w takim życiu" - powiedział 32-letni [mężczyzna - -] ofiara współczesnego medycznego rzeźnictwa, który cierpi z powodu ciągłego bólu, drętwienia i dysfunkcji układu moczowego [11][12] .

Pacjentki płci żeńskiej poddawane są procedurze zwanej falloplastyką, która polega na pobraniu przez chirurgów tkanki z jednej części ciała, zwykle przedramienia, ale czasami z uda, i wykorzystaniu tej tkanki do stworzenia niefunkcjonalnego pseudo penisa. Operacja wiąże się z niezwykle wysokim odsetkiem powikłań i zazwyczaj wymaga pełnej histerektomii i waginektomii, czyli chirurgicznego usunięcia pochwy [13][14] . Badanie przeprowadzone w 2021 r. na 129 kobietach, które przeszły ryzykowną procedurę skonstruowania pseudo-penisa, wykazało, że grupa ta zgłosiła 281 powikłań wymagających 142 operacji rewizyjnych[15] .

Zarówno lobotomia, jak i operacje narządów płciowych wiążą się również ze zniszczeniem podstawowej części człowieczeństwa danej osoby. Freeman i Watts zauważyli, że każdy z ich pacjentów stracił "coś przez tę operację, trochę spontaniczności, trochę blasku, trochę smaku osobowości". Dzisiejsi chirurdzy zajmujący się tożsamością płciową atakują równie ważny aspekt tego, co czyni nas ludźmi. Nasza tożsamość seksualna jest nieodłączną częścią tego, kim jesteśmy, co sprawia, że amputacja genitaliów przypomina lobotomię seksualną.

Chirurdzy gender, podobnie jak wcześniej ci, którzy dokonywali lobotomii, pomijają wymogi etyczne, zgodnie z którymi interwencja chirurgiczna musi być [potwierdzona] jako bezpieczna i korzystna, zanim zostanie wprowadzona do głównego nurtu praktyki medycznej. Nie istniały żadne długoterminowe badania, które udowodniłyby, że korzyści z lobotomii przeważają nad szkodami, i to samo można powiedzieć o dzisiejszych operacjach narządów płciowych. Nieliczne istniejące badania długoterminowe wskazują na znaczne upośledzenie funkcjonowania społecznego, wysokie wskaźniki chorób psychicznych i podwyższone ryzyko samobójstwa. Jednak pomimo braku dobrej jakości badań naukowych wspierających tak drastyczne, zmieniające życie operacje, zarówno jak AMA i APA nie potępiły otwarcie medycznej zbrodni lobotomii, tak dziś te same organizacje popierają nieletnich i chorych psychicznie dorosłych poddawanych amputacji narządów płciowych przez chirurgów WPATH. Powodem jest to, że uważają one modyfikację cech płciowych przede wszystkim za kwestię "praw człowieka", a dopiero w drugiej kolejności, jeśli w ogóle, za kwestię medyczną.

W 1941 roku New York Times opisał pacjentów poddanych lobotomii jako tych, którzy mieli "stany lękowe, paranoję, myśli samobójcze, obsesje, niezdecydowanie i napięcia nerwowe dosłownie wycięte z ich umysłów poprzez nową operację na mózgu", nadając brutalnemu zabiegowi aurę cudownego lekarstwa[16] . Prawie sto lat później, na forum WPATH, kalifornijska terapeutka opowiedziała swoim kolegom o niezwykłej uzdrawiającej mocy chirurgicznej kastracji dla jej chorych psychicznie pacjentów, którzy zostali wprowadzeni "na drogę do emocjonalnego wyzdrowienia" i prawdopodobnie żyli długo i szczęśliwie.

Obecnie wielu pacjentów zgłasza, że są zadowoleni z wyników operacji narządów płciowych, mimo że są zmagają się z komplikacjami i doświadczają poważnych trudności społecznych oraz [trudności w związkach] romantycznych. Podobnie, wiele rodzin było szczerze wdzięcznych Freemanowi za pomoc ich bliskim, pomimo ogromnego ciężaru opieki [nad pacjentami po lobotomii] i niszczycielskiego wpływu na pacjenta. Obie sytuacje sugerują pewien poziom samooszukiwania się lub to, co holenderscy badacze obawiali się, było szczęściem "zniekształconym przez myślenie życzeniowe". Rodziny, które wyraziły zgodę na poddanie ukochanej osoby lobotomii, miałyby motywację do trzymania się przekonania, że była to właściwa decyzja, świadomie ignorując oczywiste oznaki, że tak nie było. Wielu nastolatków lub ich rodziców, a także dorosłych z grup ryzyka może dziś stanąć w obliczu podobnej wewnętrznej walki.

Aby zrozumieć, jak świat medyczny mógł tak szybko zaakceptować lobotomię i dlaczego rodziny, a nawet ofiary mogły być wdzięczne za ten zabieg, konieczne jest nakreślenie obrazu życia ciężko chorych psychicznie na przełomie XX i XXI wieku. Była to era, w której leki przeciwpsychotyczne nie zostały jeszcze wynalezione, kiedy prognoza dla chorych psychicznie była zła. Większość chorych psychicznie trafiała do przepełnionych szpitali psychiatrycznych, w których nie było odpowiedniej liczby pracowników medycznych i w których panowały opłakane warunki. Osoby dotknięte najbardziej poważnymi zaburzeniami trzymane były, nierzadko latami, w zamknięciu i izolacji. W jednym ze szpitali psychiatrycznych w Stanach Zjednoczonych śledztwo wykazało, że nadzy pacjenci przetrzymywani byli w ciemnym pokoju, którego podłoga pełna była ludzkich odchodów[17] .

We wczesnych dekadach XX wieku desperacja [związana z brakiem odpowiednich terapii] w dziedzinie psychiatrii dała początek kilku brutalnym [terapiom przy użyciu] leków na choroby somatyczne, od wywoływania śpiączki insulinowej[18] po zakażanie malarią[19] [w celach terapeutycznych], a także bardziej znanej terapii elektrowstrząsami. [Zabiegi te] były ryzykowne i brutalne, a ich efektywność - niepewna. To właśnie w tym kontekście pojawiły się wieści o przełomowej psychochirurgii Moniza. Psychiatrzy, pracownicy szpitali psychiatrycznych, rodziny i sami pacjenci desperacko poszukiwali rozwiązania. Po tym jak lobotomia umożliwiła pacjentom opuszczenie szpitala i przebywanie w domu, pod opieką bliskich, a nawet najcięższe przypadki mogły opuścić izolatki i swobodnie poruszać się po oddziale, wielu uznało [lobotomię] za humanitarną opcję. W następstwie doszło do indukcji świadomej ślepoty na barbarzyński charakter procedury i związane z nią skutki uboczne.

Ale warunki życia dzisiejszych ofiar [zaburzeń psychicznych] nie mogłyby być bardziej odmienne [od czasów lobotomii]. Nieletni pacjenci i wrażliwi dorośli, poszukujący chirurgicznych rozwiązań dla swoich słabo zdefiniowanych zaburzeń psychicznych nie są zamykani w szpitalach psychiatrycznych, unieruchamiani w kaftanach bezpieczeństwa lub przykuwani do ścian w izolatkach. Nie są poddawani elektrowstrząsom i nie muszą spędzać całego życia w zamknięciu i nędzy. Większość z nich jest po prostu uwikłana w przejściowe, kulturowe szaleństwo, cierpiąc na chorobę psychiczną wywołaną wpływami kulturowym, które indukują stworzenie niemal na pewno przejściowej tożsamości.

Dla tych młodych pacjentów, którzy wciąż mają przed sobą całe życie, dostępne jest etyczne, nieinwazyjne I często skuteczne podejście do leczenia: aktywny monitoring w połączeniu z psychoterapią, jeśli jest ona potrzebna. Wszystkie dostępne dowody [naukowe] z czasów, zanim WPATH upolitycznił tożsamość płciową, wskazują, że większość nieletnich cierpiących z powodu tożsamości płciowej, jeśli nie zostaną poddani społecznej tranzycji i medykalizacji, w okresie dojrzewania lub po nim zaakceptuje [płeć] swojego ciała. Aktywny monitoring, troskliwe wsparcie i pozwolenie młodej osobie na rozwój i dojrzewanie jest humanitarną alternatywą dla "lobotomii płciowej" WPATH.[20] 

Literatura naukowa dotycząca dorosłych jest mniej jednoznaczna, ale dla ciężko chorych psychicznie pacjentów poszukujących operacji narządów płciowych, głęboka praca psychoterapeutyczna mająca na celu złagodzenie złożonych problemów związanych ze zdrowiem psychicznym i odkrycie źródła tożsamości płciowej jest lepsza niż ignorowanie wszystkich współistniejących chorób i przeskakiwanie bezpośrednio do okaleczania narządów płciowych. Często, jak wykazał dr Az Hakeem z kliniki Portman, postawienie pacjentów twarzą w twarz z rzeczywistością chirurgii narządów płciowych wystarcza, aby stłumić obsesyjne pragnienie pacjenta.

Ale WPATH nie jest grupą medyczną, której celem jest znalezienie najlepszego sposobu opieki nad osobami cierpiącymi na dysforię płciową, i dlatego członkowie [WPATH] uważają, że próba uniknięcia inwazyjnej, zmieniającej życie interwencji chirurgicznej jest "terapią konwersyjną". Zamiast tego członkowie WPATH opowiadają się za interwencjami chirurgicznymi jako jedynym sposobem leczenia, nawet dla nieletnich i ciężko chorych psychicznie, podobnie jak Freeman i jego koledzy wierzyli, że lobotomia była jedyną nadzieją dla biednych nieszczęśliwych dusz zamkniętych w szpitalach psychiatrycznych.

Freeman postrzegał siebie jako zbawcę ciężko chorych psychicznie, wierząc, że daje nadzieję tym, dla których nadziei nie było. U szczytu swojej kariery nie mógł sobie wyobrazić, że przyjdzie kiedyś dzień, w którym jego cudowne lekarstwo zostanie zniesławione i uznane za okrucieństwo. To samo można powiedzieć o WPATH i jego członkach. Przekonani, że są bohaterami walki o prawa człowieka, walczącymi o [prawa] uciśnionych, postrzegają [swoje rekomendacje] jako najnowocześniejszą medycynę, zapewniającą niezbędną opiekę medyczną potrzebującym pacjentom. Uważamy jednak, że nastolatki i wrażliwi dorośli poddawani chirurgicznemu niszczeniu zdrowych narządów płciowych zostaną zapisani w historii jako zbrodnia o równej lub nawet większej skali niż lobotomia.

Owariotomia

Opis przypadku, porównujący próby leczenia chorób psychicznych za pomocą operacji ginekologicznych w XIX wieku z dzisiejszymi próbami leczenia chorób psychicznych za pomocą operacji ginekologicznych i obustronnych mastektomii.

Jednym z największych skandali medycznych XIX wieku była praktyka usuwania zdrowych jajników w celu leczenia różnych chorób psychicznych u kobiet, począwszy od "miesięcznego szaleństwa", nimfomanii, masturbacji i "wszystkich przypadków szaleństwa". Praktyka ta, znana jako owariotomia, cieszyła się poparciem wielu czołowych ginekologów i psychiatrów tamtej epoki i szacuje się, że w latach 1872-1900 usunięto zdrowe jajniki ponad 100 000 kobiet[21] . Były to czasy na długo przed wynalezieniem antybiotyków i odpowiednich procedur aseptyki chirurgicznej, około 30% kobiet zmarło w wyniku tej niepotrzebnej z medycznego punktu widzenia operacji[22] .

Praktyka ta miała swoje korzenie w teorii odruchów, pseudonaukowej idei, że kręgosłup łączy wszystkie narządy w ciele, co oznacza, że jeden narząd może wywoływać objawy w odległym narządzie, w tym w mózgu. Ta logika powodowała, że pacjenci skupiali się na organach, które nie miały nic wspólnego z ich objawami i spowodowała, że w okresie, który opisujemy, rzesze kobiet pragnęły usunięcia jajników jako sposobu na rozwiązanie cierpienia psychicznego.

To, w połączeniu z modnym w tamtych czasach przekonaniem, że różne dolegliwości, w tym histeria, neurastenia (coś, co dziś nazywa się zespołem chronicznego zmęczenia), miesięczne szaleństwo (przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne lub PMDD) i obłęd, były wynikiem masturbacji i nimfomanii, doprowadziło do tego, że jajniki widziane były jako źródło zaburzeń psychicznych u kobiet. Od widzenia jajników jako przyczynę zaburzeń psychicznych, naturalnym krokiem było to, że, w ramach leczenia, chirurdzy powinni chcieć [jajniki] usunąć. 

W 1872 roku, w ciągu zaledwie kilku tygodni, po przeciwnych stronach Atlantyku przeprowadzono dwie owariotomie. Niemiec Alfred Hegar, w ramach leczenia zaburzeń psychicznych, przeprowadził pierwszy na świecie zabieg [owariektomii] na zdrowej kobiecie, ale jego pacjentka zmarła tydzień później z powodu zapalenia otrzewnej. Niecały miesiąc później angielski ginekolog Lawson Tait i Amerykanin Robert Battey, nieświadomi próby Hegara, usunęli jajniki kobiecie, cierpiącej na objawy menstruacyjne i drgawki, które pozostawiły ją w stanie półśpiączki. Niewiele brakowało, żeby spotkał ją ten sam los, co pacjentkę Hegara, bo [i ta pacjentka dostała posocznicy], ale później wyzdrowiała i została uznana za wyleczoną z kobiecych dolegliwości.

Procedura ta miała nosić imię Batteya i stała się znana jako operacja Batteya. Battey wierzył, że szaleństwo u kobiet było "nierzadko spowodowane chorobami macicy i jajników". Uważa się, że Battey przeprowadził zabieg na kilkuset kobietach w latach 1872-1888 i cieszył się on ogromną popularnością w większości krajów Europy i w Stanach Zjednoczonych, a kobiety poddawały się wycięciu jajników z powodu szeregu zaburzeń, od epilepsji po histeryczne wymioty. Zabieg ten był uważany za terapię zapobiegającą "upadkowi moralnemu".

Według historyka medycyny Edwarda Shortera, uzasadnienie dla wykonywania tej zagrażającej życiu operacji na kobietach znaleziono w danych, które zostały zebrane bez kontroli statystycznej, pokazując, że nieproporcjonalna liczba chorych psychicznie kobiet cierpiała na zmiany w obrębie miednicy. Przykładowo, jedno z badań przeprowadzonych przez rosyjskiego ginekologa Valentina Magnana wykazało, że 35 z jego 45 pacjentek z chorobą psychiczną lub histerią miało różne zmiany narządów płciowych, a tylko 4 nie miały żadnych nieprawidłowości ginekologicznych[23] . Oczywiście, ze względu na brak grupy kontrolnej, wyniki te nie miały naukowej wartości, ale była to era na długo przed rozwojem medycyny opartej na dowodach [naukowych].

W ten sposób świat medyczny szybko przyjął tę niebezpieczną, potencjalnie śmiertelną metodę leczenia i wkrótce psychiatrzy zalecali operację we "wszystkich przypadkach obłędu". Stała się ona tak popularna, że szpitale psychiatryczne otworzyły sale operacyjne, w których chirurdzy mogli usuwać jajniki więźniarkom[24] .

Zwolennicy owariotomii uważali ją za "jeden z niezrównanych triumfów chirurgii" a każdego, kto próbował odmówić kobietom tego medycznie niezbędnego leczenia, uważali za "pozbawionego człowieczeństwa" i "winnego przestępczego zaniedbania pacjentów".[25] Takiego zdania byli czołowi chirurdzy tamtych czasów, w tym Lawson Tait, jeden z pionierów zabiegu. Przeciwnicy nazywali operację "prostacką i straszną",[26] a chirurgów ją wykonujących "ginekologicznymi zboczeńcami".[27]

Pozorowana operacja przeprowadzona przez Jamesa Israela w Paryżu w 1880 roku nie wystarczyła, by stłumić entuzjazm. Israel twierdził, że wyleczył kobietę, poprzez wykonanie i zszycie nacięcia [bez wykonania owariektomii], udowadniając tym samym efekt placebo i psychosomatyczny charakter objawów.[28] Mówi się jednak, że jeszcze w tym samym roku Hegar przeprowadził u [tej samej kobiety] operację wycięcia jajników, aby wyleczyć ją z nieustannych wymiotów. Następnie Hegar zachęcił niemieckich chirurgów do przyjęcia tej procedury, co według ginekologa i historyka medycyny Johna Studda wskazuje, że była ona postrzegana jako najnowocześniejsza w medycynie[29] .

Kobiety, które przyswoiły sobie popularną w tamtych czasach teorię odruchów i zaczęły skupiać się na swoich narządach rozrodczych jako źródle swojego cierpienia psychicznego, zaczęły zgłaszać się do ginekologów z prośbą o "Battey-izację", ponieważ procedura ta zyskała na popularności[30] .

Dr William Goodell wzywał do przeprowadzania operacji we "wszystkich przypadkach szaleństwa", a opinię tę popierali inni, zapewniając swoich kolegów ginekologów: "Jeśli po operacji nie nastąpi wyleczenie, chirurg może pocieszyć się myślą, że doprowadził do bezpłodności kobiety, która w przeciwnym razie mogłaby urodzić obłąkane potomstwo".[31] Goodell uważał, że taka kobieta jest skazana na "przekazywanie skażenia szaleństwem swoim dzieciom i dzieciom swoich dzieci przez wiele pokoleń". [32]

Niektóre raporty medyczne zawierały raporty opisy zadowolenia kobiet, które przeszły operację. Jedna z kobiet opowiedziała o tym, że była tak zdesperowana przed operacją, że prawie odebrała sobie życie, ale stwierdziła, że po usunięciu zdrowych jajników jest "zdrową, szczęśliwą i pogodną dziewczyną". [33]

Geroge H. Rohé, entuzjasta owariotomii, operował [na pacjentach z] szerokim zakresem zaburzeń psychicznych, w tym [na pacjentach z] padaczką, melancholią i histeryczną manią. Uważał, że jego pacjentki były w stanie udzielić "ważnej zgody" w "okresach jasności umysłu". [34]

Ten nieokiełznany entuzjazm dla zabiegu ostatecznie doprowadził do jego upadku. W 1893 r. Śledztwo w sprawie istnienia oddziału chirurgicznego w Państwowym Szpitalu dla Obłąkanych w Norristown w Pensylwanii, [który to oddział chirurgiczny] został otwarty w celu wykonywania "obustronnej ooforektomii", jak inaczej nazywano owariotomię, wykazało, że operacja była "nielegalna... eksperymentalna [w] charakterze... brutalna i nieludzka, i nie usprawiedliwiona żadnymi rozsądnym przesłankami". Raport ten oznaczał początek końca ovariotomii w leczeniu zaburzeń psychicznych[35] . Czołowi ginekolodzy zaczęli wyrażać swój sprzeciw. Pod koniec wieku operacja Batteya została w dużej mierze zapomniana.

Podobnie jak w przypadku lobotomii, niefortunna historia owariotomii powinna była być lekcją dla świata medycznego. Chirurdzy powinni byli zdać sobie sprawę z niebezpieczeństwa, jakie niesie ze sobą pochopne wdrażanie nowych procedur o głębokich, trwających całe życie skutkach u pacjentów w szczególnie trudnej [ze względu na chorobę psychiczną, orientację seksualną lub młody wiek] sytuacji. Co więcej, [historia lobotomii i overiektomii] powinna zwrócić uwagę lekarzy na rolę wpływu [środowiska] medycznego w kształtowaniu objawów u pacjentów, często kobiet, które internalizują przekonania lekarzy, co wywołuje [u tych pacjentów] objawy psychosomatyczne i sprawia, że [Ci pacjenci] szukają rozwiązań chirurgicznych. A jednak, co zadziwiające, w XXI wieku po raz kolejny obserwujemy wydarzenia, niepokojąco przypominające zaniedbania medyczne owariotomii.

Istnieje wiele uderzających podobieństw między chirurgami, którzy w XIX wieku usuwali kobietom zdrowe jajniki w ramach leczenia zaburzeń psychicznych, a dzisiejszymi lekarzami WPATH, którzy opowiadają się za chirurgicznym usuwaniem zdrowych piersi i narządów rozrodczych nastoletnich dziewcząt i młodych kobiet również w ramach leczenia zaburzeń psychicznych.

Chociaż od samego początku owariotomia była głęboko niewłaściwa, chirurdzy przynajmniej zaczęli od pewnego poziomu ostrożności. Początkowo zabieg był wskazany w przypadku stanów takich jak szaleństwo menstruacyjne, epilepsja, nimfomania i masturbacja, ale później stał się metodą leczenia wszystkich form szaleństwa, w tym histerii, psychologicznej epidemii tamtych czasów.

Procedury modyfikacji cech płciowych u osób identyfikujących się jako trans podążały tą samą trajektorią. Interwencja medyczna była początkowo zarezerwowana tylko dla przypadków najbardziej uporczywej dysforii płciowej. Jednak, gdy aktywiści przejęli WPATH, interwencje hormonalne stały się pierwszą linią leczenia, ponieważ psychoterapia mająca pomóc pacjentowi pogodzić się z jego biologiczną płcią została uznana za terapię konwersyjną. Jak widzieliśmy w dyskusjach w aktach WPATH, długotrwałe stosowanie testosteronu u kobiet prowadzi do atrofii macicy i konieczności histerektomii, a niektórzy decydują się na usunięcie zdrowych jajników wraz z macicą. Byćmoże w medycznej napaści na narządy rozrodcze dorastających dziewcząt i wrażliwych kobiet w XXI wieku dodano dodatkowy krok [podawanie testosteronu], ale to zmienia faktu, że [tranzycja płciowa] jest medyczną zbrodnią.

Co fascynujące, echo przeszłości można usłyszeć podczas Warsztatów Ewolucji Tożsamości, kiedy ponad sto lat po zakończeniu skandalu związanego z owariotomią, Ferrando dyskutowała o "wczesnej ooforektomii" z innymi członkiniami WPATH. Chirurg zrzeszona w WPATH opisała, jak wyjaśnia młodym kobietom, że wraz z "wczesnym usunięciem jajników" pojawia się potrzeba dożywotniej suplementacji hormonalnej dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego i kości.

"Są to więc rzeczy, o których myślimy w tej kohorcie 20-latek, którym usuwamy jajniki" - powiedziała Ferrando.

W rzeczywistości, podobnie jak chirurdzy usuwający jajniki ponad 100 lat temu, Ferrando nie ma wiarygodnych dowodów naukowych wspierających ten sposób leczenia tych młodych pacjentów. W przeglądzie literatury z 2019 r. na poparcie praktyki usuwania zdrowych jajników u młodych kobiet, które identyfikują się jako mężczyźni, stwierdzono, że „brak” jest dowodów potwierdzających [skuteczność tego zabiegu] i opisano pilną potrzebę badań nad "ryzykiem metabolicznym i sercowo-naczyniowym" dla tych pacjentek[36] .

Usunięcie jajników wiktoriańskim kobietom nie złagodziło ich problemów ze zdrowiem psychicznym, ponieważ ich psychiczne zmagania nie były zakorzenione w jajnikach. Podobnie, usunięcie zdrowych piersi i narządów rozrodczych w dzisiejszych czasach często nie rozwiązuje wyzwań stojących przed dorastającymi dziewczętami i wrażliwymi kobietami, z których wiele zbyt późno zdaje sobie sprawę, że ich cierpienie psychiczne było związane ze współistniejącymi zaburzeniami psychicznymi, autyzmem, traumą lub trudnościami z zaakceptowaniem ich wyłaniającej się orientacji homoseksualnej.

Podobnie jak kobiety w XIX wieku, które zinternalizowały narrację teorii odruchów, fiksując się na swoich narządach rozrodczych jako pierwotnej przyczynie cierpienia psychicznego, a następnie domagając się operacji usunięcia jajników, wrażliwe kobiety i dziewczęta w XXI wieku przyjmują obecnie narrację współczesnego ruchu na rzecz praw osób trans, który mówi im, że jeśli nienawidzą swoich kobiecych ciał, to wskazuje to na potrzebę ingerencji chirurgicznej. [Te pacjentki] po raz kolejny skupiają się na swoich narządach rozrodczych, a tym razem także na piersiach jako źródle ich udręki i szukają rozwiązania chirurgicznego.

W analizie Shortera niezachwiane przekonanie o potrzebie zabiegu chirurgicznego reprezentuje objaw psychosomatyczny, w którym pacjent wlewa swoje niejasne i niepokojące odczucia w ustaloną diagnozę. Wiktoriańskie kobiety, pod wpływem dominującej teorii odruchów, postrzegały swoje uczucia smutku i niepokoju z tej właśnie perspektywy kulturowej. Interpretowały one te objawy jako wskazujące na niezdrowe jajniki, a jak raz przyjęły ten pogląd, mocno wierzyły, że poddanie się owariotomii złagodzi wszystkie ich psychiczne udręki.  

Obecnie wiele nastoletnich dziewcząt interpretuje normalne problemy związane z okresem dojrzewania jako znak, że są trans, ponieważ postrzegają swoje psychologiczne cierpienie przez pryzmat kultury, która uczy je, że ich cierpienie wskazuje na to, że urodziły się w złym ciele i że jedynym rozwiązaniem są zabiegi modyfikacji cech płciowych. Kiedy już uwierzą w to wyjaśnienie, stają się zaabsorbowane ideą usunięcia piersi i narządów rozrodczych, mocno wierząc, że te zabiegi chirurgiczne złagodzą wszystkie ich problemy emocjonalne i przyniosą im zdrowie i szczęście.

Tak więc członkowie WPATH, którzy promują taki punkt widzenia i ułatwiają nastoletnim dziewczętom i młodym kobietom zmianę ich ciał w oparciu o całkowicie bezpodstawne przekonania, są podobni do ginekologów i psychiatrów z XIX wieku, którzy umożliwiali kobietom spełnienie pragnienia niepotrzebnego usunięcia zdrowych jajników.

Owariotomia cieszyła się poparciem wielu najbardziej szanowanych chirurgów tamtych czasów, w tym J. Mariona Simsa, Lawsona Taita i Spencera Wellsa. Poparcie to nadawało procedurze aurę wiarygodności pomimo braku solidnego naukowego uzasadnienia dla usuwania zdrowych narządów. Obecnie chirurgiczne usuwanie piersi i narządów rozrodczych jako rozwiązanie problemu psychicznego kobiety jest wspierane przez wszystkie znaczące amerykańskie stowarzyszenia medyczne, mimo że procedury te również nie mają solidnych podstaw w badaniach naukowych.

Lekarze sprzeciwiający się owariotomii zostali oskarżeni o "brak człowieczeństwa" i "bycie winnymi przestępczego zaniedbania wobec pacjentów", podczas gdy w rzeczywistości procedura ta była pseudonaukowa, niezwykle ryzykowna i całkowicie nieskuteczna. Lekarze, którzy sprzeciwiają się usuwaniu zdrowych części ciała jako lekarstwa na dysforię płciową, są oczerniani w podobny sposób, narażając się na oskarżenia o transfobię i mowę nienawiści oraz na ryzyko utraty środków utrzymania.

Chirurdzy usuwający zdrowe jajniki w celu leczenia chorób psychicznych żyli w czasach na długo przed rozwojem medycyny opartej na dowodach i rygorystycznych standardach naukowych. Był to Dziki Zachód medycyny, z chirurgami używającymi skalpela, gdzie popadnie, podekscytowanymi nowymi możliwościami, jakie otworzyło wynalezienie środków znieczulających, wypróbowujących nowe techniki chirurgiczne bez nadzoru i regulacji. Dopiero gdy ci chirurdzy przekroczyli granice, otwierając oddziały chirurgiczne w przytułkach dla umysłowo chorych, praktyka ta spotkała się z powszechnym potępieniem i została ukrócona.

Dzisiejsi chirurdzy zajmujący się tożsamością płciową nie mają jednak takiego usprawiedliwienia dla swojego nieetycznego zachowania. Dziś oczekujemy, że specjaliści medyczni będą przestrzegać ścisłych protokołów. Oczekujemy randomizowanych, kontrolowanych badań i skrupulatnej obserwacji. W przypadku usuwania zdrowych piersi i narządów rozrodczych nastoletnich dziewcząt i młodych kobiet, nie ma tego typu badań, potwierdzających, że te zabiegi są bezpieczne, etyczne i skuteczne w łagodzeniu cierpienia psychicznego [pacjentek].

Eksperyment medyczny oparty na wierze, niepotwierdzonej żadnymi badaniami, był nie do przyjęcia w XIX wieku. Dziś jest to niewybaczalne.

Apotemnofilia

Opis przypadku porównujący chęć amputacji zdrowych kończyn z chęcią posiadania chirurgicznie stworzonych anormalnych genitaliów

W 2000 r. pewien chirurg ze Szkocji trafił na pierwsze strony gazet, gdy ujawniono, że amputował nogi dwóch fizycznie zdrowych mężczyzn, cierpiących na chorobę psychiczną znaną jako apotemnofilia obecnie znaną jako zaburzenie integralności ciała (BIID)[37] .

W 1997 r. dr Robert Smith amputował zdrową kończynę dolną mężczyzny w Falkirk and District Royal Infirmary, a dwa lata później, w 1999 r., Smith amputował zdrową nogę drugiego mężczyzny[38] . Miał amputować nogę trzeciemu mężczyźnie, dr Greggowi Furthowi, nowojorskiemu psychologowi dziecięcemu, kiedy szpitalna komisja etyczna przyjrzała się jego działaniom i orzekła, że procedury były nieetyczne. NHS odebrała mu finansowanie, a Smithowi zakazano dalszego okaleczania zdrowych ciał.

Dr Russell Reid, psychiatra z Londynu, zdiagnozował u mężczyzn "apotemnofilię", rzadką chorobę psychiczną charakteryzującą się intensywną fiksacją na punkcie amputacji zdrowych kończyn. Zazwyczaj obsesja ta koncentruje się na jednej nodze, choć niektórzy pacjenci wyrażają chęć usunięcia obu nóg, ramienia, a czasami konkretnych palców u rąk lub nóg. Paradoksalnie, osoby dotknięte tym zaburzeniem twierdzą, że nie czują się kompletne ze wszystkimi czterema kończynami lub wszystkimi palcami, wierząc, że ich prawdziwą tożsamością jest tożsamość osoby po amputacji. Według dr Reida, tradycyjna psychoterapia "nie robi żadnej różnicy u tych osób." [39]

Wielu badaczy, w tym Reid, zauważyło oczywiste podobieństwo z transgenderyzmem, czyli, jak był on znany na początku XXI wieku, transseksualizmem, a kontrowersje wokół amputacji [wykonanych przez] Smitha wywołały lawinę zainteresowania tym niejasnym stanem psychiatrycznym [40][41] .

Termin apotemnofilia, dosłownie "zamiłowanie do amputacji", został ukuty przez niesławnego doktora Johna Moneya w latach 70. ubiegłego wieku. Zauważając erotyczną motywację wielu, a być może większości tych pacjentów, Money sklasyfikował to zaburzenie jako parafilię lub innymi słowy, dewiację seksualną, uznając, że osoby te osiągały spełnienie seksualne fantazjując o amputacji lub faktycznie poddający się temu zabiegowi. Wielu apotemnofilów cierpi również na coś, co Money nazwał akrotomofilią, czyli pociągiem seksualnym do osób po amputacjach.

Smith, pisząc o dwóch amputacjach nóg, które przeprowadził na swoich pacjentach z apotemnofilią, opisał je jako najbardziej satysfakcjonujące operacje w swojej karierze i powiedział, że nie czuł żalu z powodu spełnienia życzeń tych mężczyzn[42] . Argumentował, że operacje te ratowały życie, twierdząc, że apotemnofile albo sami próbują dokonać amputacji, albo posuwają się do nadzwyczajnych sposobów samookaleczania, jak użycie suchego lodu, pistoletu lub piły łańcuchowej, w desperackiej próbie zmuszenia chirurgów do amputacji [43][44] .

W 1998 roku 79-letni Philip Bondy z Nowego Jorku zapłacił 10 000 dolarów Johnowi Brownowi, chirurgowi z Tijuany, za amputację lewej nogi. Zmarł dwa dni później z powodu gangreny, a Brown został oskarżony o morderstwo drugiego stopnia. Podczas procesu Browna poinformowano, że Bondy chciał amputować nogę, aby spełnić "seksualną zachciankę". Brown stracił prawo wykonywania zawodu w 1977 roku po tym, jak trzech pacjentów prawie zmarło w wyniku operacji korekty płci, które podobno przeprowadził w miejscach takich jak garaż i hotel[45] .

Innym przypadkiem jest 55-letni Amerykanin, który amputował sobie rękę za pomocą gilotyny domowej roboty[46] . Kolejne przykłady można znaleźć w filmie dokumentalnym Whole z 2003 r., w którym przedstawiono historie mężczyzny z Florydy, który postrzelił się w nogę, aby trzeba było ją amputować, oraz mężczyzny z Liverpoolu w Anglii, który obłożył nogę suchym lodem. Ten ostatni nazwał swoją amputację "operacją korekcji ciała". [47][48] Smith pojawia się również w filmie dokumentalnym, argumentując, że odmowa amputacji zdrowej kończyny jest naruszeniem przysięgi Hipokratesa. "Przysięga Hipokratesa mówi, że przede wszystkim nie należy szkodzić pacjentom" - powiedział, po czym wyjaśnił, że prawdziwą krzywdą jest odmowa pomocy takiemu pacjentowi, "pozostawiając go w stanie permanentnej udręki psychicznej", podczas gdy wszystko, czego potrzeba, aby "prowadzić satysfakcjonujące i szczęśliwe życie", to amputacja.  

To niezwykłe zaburzenie psychiczne nie jest nowe. Od końca XIX wieku w literaturze medycznej opisywano przypadki mężczyzn i kobiet odczuwających pociąg seksualny do osób po amputacjach lub osób z innymi niepełnosprawnościami, a także przypadki osób udających niepełnosprawność lub pragnących stać się niepełnosprawnymi[49] . Jednak dopiero nadejście ery Internetu zwróciło uwagę na tę grupę osób o tak nietypowych zainteresowaniach seksualnych, a czaty internetowe stały się miejscem, w którym ludzie o takich zainteresowaniach mogli się gromadzić i dzielić fantazjami oraz pragnieniami związanymi z amputacją.

Online [ludzie o takich nietypowych zainteresowaniach] nazywają siebie wielbicielami, udawaczami i pragnącymi (DPW, z ang, devotees, pretenders, wannabes). Wielbiciele to osoby pełnosprawne, które odczuwają pociąg seksualny do niepełnosprawnych; udawacze to osoby pełnosprawne, które udają, że są niepełnosprawne, zwykle poprzez użycie kul, wózków inwalidzkich i aparatów ortopedycznych; a pragnący to osoby, które faktycznie chcą stać się niepełnosprawne.

Badanie przeprowadzone w 2005 r. przez dr Michaela Firsta na 52 osobach cierpiących na BIID wykazało, że głównym powodem chęci amputacji zdrowej kończyny było poczucie, że "skoryguje to niedopasowanie między anatomią danej osoby a poczuciem jej "prawdziwego" ja (tożsamości)". [50]

Niektóre przykłady odpowiedzi udzielonych przez uczestników badania obejmują: "[Po amputacji] miałbym tożsamość, za jaką zawsze się uważałem" i "Czuję się kompletny bez lewej nogi... Jestem z nią zbyt kompletny". Najbardziej uderzająco podobnym stwierdzeniem do narracji o "urodzeniu się w złym ciele" dzisiejszego ruchu na rzecz praw osób trans było: "Czułem, że jestem w złym ciele; że jestem kompletny tylko z ręką i nogą po prawej stronie". [51]

Pomimo niewielkiej ilości literatury naukowej sugerującej, że osoby cierpiące na BIID odnoszą korzyści z bezpiecznego dostępu do amputacji, zgodnie z naszą wiedzą, w Ameryce Północnej, a nawet w krajach rozwiniętych, nie ma chirurgów chętnych do wykonywania tak ekstremalnych operacji. Nawet w dzisiejszych czasach, gdy zatwierdzone przez WPATH amputacje narządów płciowych i piersi są powszechne, a nawet wykonywane na nieletnich, pomysł amputacji zdrowych kończyn jest przez większość odrzucany.

W aktach WPATH w wątku dyskusyjnym dokonano oczywistego porównania między BIID a dysforią płciową, a australijski klinicysta zauważył, że "jasne jest, że osoby te wykazują pewne cechy podobne do osób trans". Jednak nie wszyscy w WPATH się z tym zgadzają. Bowers został zapytany o to w filmie dokumentalnym z 2022 roku i zaprzeczył wszelkim podobieństwom między tymi dwoma zaburzeniami, nazywając apotemnofilię "diagnozą psychiczną i stanem psychiatrycznym" oraz opisując tych, którzy chcą amputować zdrową kończynę jako "dziwaków". [52]

Podobieństwa są jednak wyraźne. W artykule New York Timesa z 2005 roku z nagłówkiem "At War With Their Bodies, They Seek to Sever Limbs" ("Wojna z własnym ciałem, oni chcą odciąć sobie kończyny"), dr First, autor wspomnianego badania z 2005 roku, porównał amputację zdrowych kończyn do operacji korekty płci. "Kiedy w latach 50. przeprowadzono pierwszą operację korekty płci, wywołało to ten sam rodzaj przerażenia" - powiedział First. "Chirurdzy zadawali sobie pytanie: 'Jak mogę zrobić coś takiego komuś, kto jest normalny?' Dylemat chirurga proszonego o amputację zdrowej kończyny jest podobny." [53]

Ale jak zauważył First, analogia nie jest idealna. "Jedną rzeczą jest powiedzieć, że ktoś chce zmienić się z mężczyzny w kobietę; oba te stany [bycie kobietą i bycie mężczyzną] są normalne" - powiedział. "Tranzycja od osoby z czterema kończynami do osoby po amputacji jest bardziej problematyczna. Ten pomysł nie przemawia do zwykłych ludzi".

Chociaż istnieje wiele podobieństw z tradycyjnymi operacjami korekty płci, w tym podobieństwa między apotemnofilią i autoginefilią[54] , która jest parafilią skłaniającą niektórych mężczyzn do poszukiwania medycznej tranzycji płciowej, być może bliższe podobieństwo można przeprowadzić z tymi, którzy pragną, aby ich zdrowe męskie lub żeńskie genitalia zostały przekształcone w coś, co nie jest naturalnym stanem, poprzez zabiegi nullifikacji i operacje dwu-genitalne, a także z tymi, którzy chcą stać się eunuchami.

Operacje opisane w aktach WPATH przez Satterwhite'a i jego oddanych zwolenników wiążą się z tworzeniem typu ciała, który nie istnieje w naturze, w taki sam sposób, w jaki przekształcenie osoby z czterema kończynami w osobę po amputacji tworzy nienormalny typ ciała. Powinno to wywołać uczucie przerażenia u każdego chirurga oddanego przysiędze Hipokratesa, nie wspominając o wszystkich decydentach, firmach ubezpieczeniowych i ogółu społeczeństwa.

Amputacja zdrowej kończyny jest postrzegana przez większość jako naruszenie przysięgi Hipokratesa. Jest to jednak stosunkowo prosta procedura chirurgiczna z niewielkimi komplikacjami i ryzykiem, a BIID jest również uznanym zaburzeniem psychiatrycznym. Tego samego nie można powiedzieć o amputacji zdrowych narządów płciowych lub stworzeniu drugiego zestawu genitaliów w celu modyfikacji ciała i doświadczenia "euforii płciowej". Ponadto apotemnofil, który poddaje się amputacji, może otrzymać protezę, która funkcjonuje dość dobrze, ale nie ma takiej protezy, która mogłaby zastąpić amputowanego penisa.

W operacjach nullifikacji oferowanych przez Satterwhite'a i omawianych w aktach WPATH, chirurg amputuje zdrowe genitalia mężczyzny, aby stworzyć gładkie, bezpłciowe ciało. Ta bezsensowna forma ekstremalnej modyfikacji ciała nie tylko drastycznie wpływa na funkcje seksualne mężczyzny i niszczy jego zdolność do płodzenia dzieci, ale także wpływa na dwa niezwykle ważne układy organizmu: moczowy i hormonalny, co ma daleko idące konsekwencje dla przyszłego zdrowia i dobrego samopoczucia [pacjenta].

Istnieją jeszcze operacje "dwu-genitalne", takie jak "waginoplastyka z zachowaniem fallusa" i "falloplastyka z zachowaniem pochwy", procedury również omówione w aktach WPATH i wykonywane przez chirurgów WPATH, takich jak Satterwhite. Te operacje mają na celu stworzenie niefunkcjonalnego drugiego zestawu genitaliów i wiążą się z niezwykle wysokim ryzykiem powikłań. Co więcej, takie radykalne operacje kosmetyczne będą miały dramatyczny wpływ na zdrowie pacjenta i jego zdolność do nawiązywania długotrwałych romantycznych związków.

Tak więc, gdy porównamy szkodliwy wpływ, jaki nulifikacja i operacje dwu-genitalne mają na tożsamość seksualną - nieodłączną część bycia człowiekiem - w połączeniu z ryzykiem, jakie pociągają za sobą takie operacje, jasne jest, że zbrodnie medyczne popełniane przez chirurgów stowarzyszonych z WPATH są znacznie poważniejsze niż to, co popełnił dr Robert Smith w Szkocji w latach 1990. Komisja etyczna NHS słusznie zakazała Smithowi wykonywania dalszych amputacji, a my wzywamy komisje etyczne do zakazania afirmującej tożsamość płciową opieki WPATH w każdym mieście i miasteczku w USA i na całym świecie.

Kolejną ważną różnicą jest reakcja popularnej prasy. Kiedy ujawniono amputacje przeprowadzone przez dr Smitha, doniesienia były w dużej mierze negatywne. Decyzja Falkirk and District Royal Infirmary o uniemożliwieniu Smithowi przeprowadzania dalszych amputacji była częściowo związana z negatywnym nagłośnieniem w mediach. Jednak w dzisiejszym krajobrazie medialnym niebinarne tożsamości są celebrowane, a afirmująca tożsamość płciowa opieka jest przedstawiana jako "ratująca życie". Artykuły rzadko opisują szczegóły operacji narządów płciowych, ale we współczesnej prasie głównego nurtu ogólny przekaz jest konsekwentnie pozytywny. Pomaga to zwiększyć świadomość tych tożsamości i generuje chęć poddania się operacjom narządów płciowych. Gdyby w latach 90. prasa pozytywnie informowała o osobach z wrodzoną tożsamością osoby po amputacji i przedstawiała amputacje jako prawo człowieka i ratowanie życia, z pewnością społeczeństwo byłoby świadkiem wzrostu liczby osób identyfikujących się jako osoby po amputacji i dążących do amputacji na żądanie.

Zarówno osoby pragnące amputacji kończyn, jak i osoby pragnące nienormalnych narządów płciowych, aby dostosować swoje ciała do subiektywnej tożsamości domagają się ekstremalnych operacji. Jednak początki tego wewnętrznego poczucia siebie wydają się być bardzo różne. Apotemnofile często zgłaszają, że w dzieciństwie widzieli osobę po amputacji i od tego momentu mieli obsesję na punkcie bycia osobą po amputacji. Dla wielu z nich obsesja ta stała się seksualna w okresie dojrzewania. Podobnie, autoginefile zgłaszają, że w dzieciństwie mieli obsesję na punkcie przebierania się w kobiece ubrania, [obsesję] wykraczającą poza typowe przebieranie się, w które angażuje się większość dzieci, oraz [zgłaszają] odczuwanie dreszczyku podniecenia połączonego ze wstydem i zażenowaniem[55] . [W przypadku autoginefilii] element seksualny również pojawił się dopiero w okresie dojrzewania. Nawet mężczyźni "identyfikujący się jako eunuchowie" opisani w dziwacznej sesji WPATH 2022 „Eunuch” nieproporcjonalnie często dorastali na farmach, a zatem byli świadkami kastracji zwierząt. Johnson i Irwig zapożyczyli nawet język z internetowych społeczności apotemnofilów, opisując mężczyzn szukających "wewnętrznego spokoju eunucha" jako "pragnących". [56]

Jednak osoby starające się o nulifikację i operacje dwu-genitalne nigdy nie zetknęły się w dzieciństwie z osobami bez genitaliów lub z obydwoma zestawami genitaliów, ponieważ taki typ osoby nie istniał przed powstaniem medycyny gender [stworzonej przez] WPATH. Nie można przeprowadzić tu analogii z osobami "interseksualnymi" czyli, jak to się obecnie nazywa, osobami z zaburzeniami rozwoju płciowego (DSD). U osób z DSD nie występuje brak genitaliów lub oba zestawy genitaliów, a wielu członków społeczności interseksualnej uważa to porównanie za głęboko obraźliwe.

Chociaż nie jest możliwe przekształcenie mężczyzny w kobietę poprzez wynicowanie penisa ani kobiety w mężczyznę poprzez amputację piersi i stworzenie pseudo-penisa ze [skóry] przedramienia, takie ekstremalne operacje są przynajmniej próbą – bardzo błędną, ale jednak próbą leczenia znanego zaburzenia psychicznego. Niebinarne operacje WPATH nie mają żadnego uzasadnienia medycznego i są jedynie ekstremalnymi modyfikacjami ciała napędzanymi przez konsumentów.

Inżynieria wzrostu dzieci za pomocą hormonów

Opis przypadku porównujący [medyczny] skandal, w którym endokrynolodzy dziecięcy usiłowali skorygować wzrost wysokich dziewczynek i niskich chłopców, ze współczesnym [medycznym] skandalem, w którym endokrynolodzy dziecięcy próbują skorygować tożsamość płciową u dzieci.

W latach 50. endokrynolodzy dziecięcy rozpoczęli eksperyment mający na celu skorygowanie wzrostu nienormalnie wysokich i niskich dzieci za pomocą hormonów. Miało to miejsce we wczesnym okresie endokrynologii, kiedy endokrynolodzy mieli opinię cudotwórców. Wraz z odkryciem insuliny, ta nowa i ekscytująca gałąź medycyny przywróciła cukrzyków z krawędzi śmierci, a kilka lat później wykorzystała kortyzon, aby zapewnić mobilność okaleczonym artretykom.

Kiedy więc opracowano syntetyczny estrogen (Dietylostylbestrol, DES), a naukowcy znaleźli sposób na wyodrębnienie ludzkiego hormonu wzrostu (human growth hormone, hGH) z przysadek nieboszczyków, endokrynolodzy dziecięcy, podekscytowani tym odkryciem, zaczęli rozważać "korygowanie" wzrostu wysokich dziewcząt i niskich chłopców.

Początkowo eksperyment ten ograniczał się wyłącznie do osób cierpiących na schorzenia takie jak gigantyzm i karłowatość. Wkrótce jednak endokrynolodzy poszerzyli pulę pacjentów o zdrowe dzieci, które nie spełniały ówczesnych standardów wzrostu.

Pomimo nieprecyzyjnych metod przewidywania wzrostu, niedostatku badań nad korzyściami psychospołecznymi i całkowitego braku dowodów na długoterminowe bezpieczeństwo i skuteczność, tysiące zdrowych dzieci poddano temu leczeniu. Istniał jednak sprzeciw przeciwko tym zabiegom, a niektórzy kwestionowali, czy nieprawidłowy wzrost jest problemem medycznym, czy tylko przeszkodą społeczną.

Media odegrały rolę w rozpowszechnianiu informacji o tym nowym i ekscytującym rozwiązaniu problemów związanych ze zbyt wysokim lub zbyt niskim wzrostem. Australijski pediatra Norman Wettenhall stanął na czele eksperymentu mającego na celu skorygowanie wzrostu dziewcząt których przyszły wzrost uznano za [zbyt] wysoki. W 1964 roku australijskie media bezkrytycznie donosiły o sukcesie w leczeniu dwudziestu pięciu wysokich dziewcząt. Sydney Sun zamieścił na pierwszej stronie artykuł przedstawiający "dwie australijskie dziewczynki o kontrolowanym wzroście", które zostały opisane jako "szczęśliwe, ładne nastolatki, które dzięki terapii estrogenowej nie urosły zawstydzająco wysokie"[57] . W tym artykule i innych nie wspomniano o często wyniszczających skutkach ubocznych leczenia, które obejmowały przyrost masy ciała, depresję, intensywne nudności, torbiele jajników i spontaniczną laktację. W rezultacie pojawiła się fala rodziców szukających leczenia dla swoich córek, a pośród tych rodziców wiele było matkami niezadowolonymi z własnego wysokiego wzrostu.

Podczas gdy Wettenhall przeprowadzał swój eksperyment w Australii, grupa badaczy w Stanach Zjednoczonych, kierowana przez Alfreda Wilhemiego, chemika z Yale, prymitywnie przetwarzała przysadki mózgowe zebrane z kostnic, mieląc je w blenderze, a następnie susząc na proszek, który później był wstrzykiwany niskim dzieciom, z których większość stanowili chłopcy. Federalna Agencja Żywności i Leków (FDA) zezwoliła na ten eksperyment, a NIH [Narodowe Instytuty Zdrowia] ustanowił i sfinansował krajowy program gromadzenia przysadki mózgowej. Mało prawdopodobna koalicja rodziców niskich dzieci i pilotów komercyjnych linii lotniczych współpracowała, aby zebrać przysadki od lekarzy sądowych i przewieźć je, przechowywane w acetonie i suchym lodzie, do zakładu przetwórczego[58] .

Jednak w 1984 roku doszło do tragedii. Ci, którzy byli leczeni hGH, zaczęli umierać na chorobę Creutzfeldta-Jakoba (CJD), wyniszczającą śmiertelną chorobę wywoływaną przez prion, który nie został wykryty podczas przetwarzania[59] . Odkryto, że przez lata ignorowano obawy, że zastrzyki z hGH mogą rozprzestrzeniać CJD[60] . Pochodzący z przysadki mózgowej hGH został szybko usunięty z rynku i zastąpiony formą syntetyczną, chociaż wielu endokrynologów dziecięcych początkowo uważało, że zakaz był zbyt surowy i przesadzony. Niektórzy rodzice, poinformowani o ryzyku [związanym z CJD] nabywali przysadkowy hGH z innych źródeł[61] . Zaistniała sytuacja nieograniczonej podaży syntetycznego ludzkiego hormonu wzrostu, a niektórzy endokrynolodzy dziecięcy zaczęli eksperymentować z kombinacją blokerów dojrzewania i hGH, aby dać dziecku więcej czasu na wzrost. Genentech, firma farmaceutyczna, która uzyskała zgodę FDA na stosowanie syntetycznego hGH, postanowiła rozszerzyć jego zastosowanie poza wskazaniami do leczenia zdrowych dzieci niskiego wzrostu, finansując czasopismo, badania nad wzrostem, sponsorując sympozja, zabiegając o endokrynologów dziecięcych i finansując programy badań przesiewowych wzrostu w amerykańskich szkołach[62] . Ostatecznie doprowadziło to do tego, że Genentech stał się pierwszą firmą farmaceutyczną w historii, która stanęła przed FDA w obliczu postępowania karnego za nielegalną promocję [stosowania leku] poza wskazaniami, czego skutkiem była jedna z największych kar finansowych, jakie kiedykolwiek zapłacono w branży [farmaceutycznej] [63][64] . W tym samym czasie ujawniono szkodliwe skutki terapii estrogenowej, takie jak ryzyko raka i choroby układu rozrodczego[65] . W 1976 roku New York Times opublikował artykuł bagatelizujący zagrożenia, cytując endokrynologa dziecięcego, który twierdził, że terapia była bezpieczna dla wysokich dziewcząt, ponieważ zazwyczaj przyjmowały hormon przez krótszy okres czasu, a inny powiedział: "wybór jest tu pomiędzy byciem zbyt wysoką i ryzykiem, które prawie nie istnieje". [66][67]

Okazało się to jednak nieprawdą. Dochodzenie w sprawie skandalu Tall Girls rozpoczęło się w 2000 roku. Badacze prześledzili losy setek kobiet i stwierdzili wyższy wskaźnik niepłodności[68] , a także zwiększone ryzyko endometriozy. Badacze zaobserwowali również w tej grupie nowotwory, ale ze względu na małą liczebność próby nie mogli wyciągnąć wniosków na temat wpływu leczenia na ryzyko zachorowania na raka[69] .  

Ponadto, podczas gdy krótkoterminowe badania kontrolne [70][71] wykazały wysoki wskaźnik zadowolenia u dziewcząt, które przeszły leczenie, badanie przeprowadzone w 2000 r. wykazało, że 99,1% kobiet, które nie zostały poddane leczeniu, było zadowolonych, że nie przyjmowały hormonu, w porównaniu do wskaźnika żalu wynoszącego 42,1% dla tych, które go przyjmowały, przy czym badacze doszli do wniosku, że 56% było "mniej niż zadowolonych".[72] Wielu rodziców wyraziło głębokie poczucie winy za to, co zrobili swoim córkom.

Podczas gdy wysokie dziewczynki wciąż borykały się z problemami z płodnością i zaburzeniami układu rozrodczego, a te leczone przysadkowym hGH wciąż żyły z potencjalnym wyrokiem śmierci wiszącym nad ich głowami, dziedzina endokrynologii dziecięcej przeszła do kolejnego lekkomyślnego eksperymentu, po raz kolejny wykorzystując interwencje hormonalne do kształtowania dzieci zgodnie z normami stereotypów płciowych. Tym razem ich próba wiązała się z całkowitą transformacją znaczenia człowieczeństwa i całkowitym lekceważeniem rzeczywistości biologicznej. Jednak to nowe przedsięwzięcie było bardzo podobna do poprzedniego.

W centrum obu skandali znajdują się zdrowe dzieci, które są odmienne, które nie mieszczą się w tym, co jest uważane za "normalne" dla kultury ich konkretnego czasu i miejsca oraz świat medyczny, który chce rozpocząć eksperyment w celu wtłoczenia [tych dzieci] w normalność. Nonkonformizm wobec ról płciowych nie jest zaburzeniem medycznym, podobnie jak nie jest nim bycie wyższym lub niższym niż przeciętny wzrost. Warto zauważyć, że w obu skandalach dorośli, którzy są niezadowoleni z aspektów swojego wyglądu, wzywają do eksperymentowania na dzieciach.

[W obu skandalach] zdrowym dzieciom przepisywane są leki, których bezpieczeństwo skuteczności lub korzyści nie są znane. Eksperyment farmakologicznej manipulacji wzrostem miał jednak miejsce na długo przed rozwojem medycyny opartej na dowodach [naukowych], kiedy to lekarze często badali eksperymentalnie swoje pomysły na grupach pacjentów bez wcześniejszych kontrolowanych testów. Ani w przypadku DES, ani hGH nie przeprowadzono żadnych kontrolowanych prób ani długoterminowych badań kontrolnych przed wprowadzeniem leków do powszechnego użytku, ale było to normalne w tamtych czasach.

To samo dotyczy eksperymentu z hamowaniem dojrzewania płciowego, który został wprowadzony do ogólnej praktyki medycznej w oparciu o wątpliwe wyniki głęboko wadliwego badania obejmującego zaledwie 55 nastolatków, z danymi psychologicznymi dostępnymi tylko dla 32 uczestników. Przypomina to twierdzenia Wettenhalla o sukcesie [terapii] u zaledwie 25 wysokich dziewcząt, co doprowadziło do powszechnego przyjęcia terapii estrogenowej w celu skorygowania wzrostu.

W oryginalnym holenderskim artykule [dotyczącym medycznej tranzycji płciowej nieletnich], sponsorowanym przez Ferring Pharmaceuticals, producenta blokerów dojrzewania, de Waal i Cohen-Kettenis omawiają nawet możliwość "manipulowania wzrostem". Jeśli chodzi o wzrost, badacze zwracają uwagę, że podczas gdy skok wzrostu pacjentki płci żeńskiej zostanie zahamowany, fuzja płytek wzrostowych również zostanie opóźniona. "Ponieważ kobiety są o około 12 cm niższe niż mężczyźni, możemy interweniować za pomocą leczenia stymulującego wzrost, aby dostosować wzrost kobiet do akceptowalnego wzrostu mężczyzn" - teoretyzowali w tamtym czasie[73] .

Dziewczęta, którym podawano DES, wiele lat później doświadczyły wysokiego odsetka problemów z płodnością i zwiększonego ryzyka endometriozy. Te skutki uboczne nie zostały przewidziane przez endokrynologów, którzy podawali hormon wówczas jeszcze zdrowym dziewczętom.  

Jest możliwe, ale z pewnością mało prawdopodobne, że holenderscy badacze, którzy jako pierwsi rozpoczęli eksperyment modyfikacji cech płciowych nastolatków, również nie przewidzieli wpływu leczenia na płodność i funkcje seksualne swoich pacjentów. Dokumenty WPATH ujawniają jednak, że afirmujący tożsamość płciową lekarze i specjaliści zdrowia psychicznego są dziś świadomi szkodliwego wpływu blokerów dojrzewania i hormonów na ten ważny aspekt życia ich młodych pacjentów. Od dyskusji na temat atrofii pochwy w wyniku długotrwałego stosowania testosteronu i opisów pacjentów płci męskiej doświadczających w czasie erekcji uczucia "potłuczonego szkła", po komentarze Bowersa na temat pacjentów płci męskiej stojących w obliczu dożywotniej niepłodności i anorgazmii, dokumenty wyraźnie pokazują, że członkowie WPATH wiedzą, że terapia hormonami przeciwnej płci, którą popiera ich stowarzyszenie zawodowe, negatywnie wpływa na płodność i funkcje seksualne pacjentów.

Podobnie jak Wilhemi i jego koledzy badacze nie przewidzieli, że ich leczenie może stanowić potencjalne zagrożenie dla życia wcześniej zdrowych pacjentów, holenderscy badacze również nie przewidzieli, że tłumienie dojrzewania spowoduje tragiczną śmierć jednego z uczestników oryginalnego badania[74] . Podobnie jak ich poprzednicy podający zdrowym dzieciom skażony [prionami] hGH, lekarze gender byli świadomi tego, co Bowers określa w aktach jako "problematyczne wyniki chirurgiczne" od co najmniej 2005 roku, ale nie wystarczyło to do powstrzymania eksperymentu[75] .

Przypominając również kryzys związany z CJD, anegdota w aktach WPATH o pacjentce płci żeńskiej, która zmarła na raka wątroby spowodowanego długotrwałym stosowaniem testosteronu, a także opis przypadku w czasopiśmie Lancet dotyczący 17-latki z rakiem wątroby, budzą poważne obawy. Podobnie jak koszmar CJD miała miejsce dziesięciolecia po terapii [wzrostu] u dzieci, w nadchodzących latach możemy stanąć w obliczu kolejnej takiej katastrofy, gdy zaczną być widoczne długofalowe efekty uboczne stosowania testosteronu u kobiet.  

W przypadku obu skandali brakuje dobrej jakości długoterminowych badań. Podczas skandalu z modyfikacją wzrostu klinicyści przeprowadzili krótkoterminowe badania kontrolne i zgłosili wysokie wskaźniki satysfakcji. Jednak badania kontrolne przeprowadzone przed osiągnięciem przez kobiety wieku, w którym mogłyby zacząć żałować narażenia swojej płodności, mają ograniczoną wartość. Długoterminowe badanie kontrolne przeprowadzone w 2000 r. wykazało znacznie wyższe wskaźniki żalu i niezadowolenia wśród kobiet.

Podobnie brakuje odpowiednich długoterminowych danych na temat interwencji hormonalnych mających na celu modyfikację cech płciowych nastolatków. Dzisiejszy eksperyment ma znacznie bardziej szkodliwy wpływ na młodych uczestników. Dyskusje w aktach pokazują, że WPATH zdaje sobie sprawę, że ten protokół leczenia tworzy pokolenie młodych ludzi z dysfunkcjami seksualnymi.

Afirmujących tożsamość płciową klinicyści, jako dowód na to, że zabiegi modyfikacji cech płciowych są korzystne [dla pacjenta], cytują wiele krótkoterminowych badań, w których odnotowano wysokie wskaźniki zadowolenia pacjentów. Są one jednak tak samo nieadekwatne, jak krótkoterminowe badania w skandalu związanym z modyfikacją wzrostu. Aby dane były wartościowe, lekarze zajmujący się tożsamością płciową muszą obserwować swoich pacjentów przez długi czas, w okresie dorosłości, kiedy [pacjenci] mogą odczuć efekty utraty płodności i funkcji seksualnych. Jednak już teraz obserwujemy trend podobny do eksperymentu z wysokimi dziewczynami: im dłuższy okres obserwacji, tym wyższy wskaźnik żalu po interwencjach modyfikujących cechy płciowe [76][77] . Wstępne wyniki holenderskiej długoterminowej obserwacji już wskazują, że żal związany z płodnością jest znaczący[78] .

Podczas dochodzenia w sprawie tragedii CJD brytyjski sąd stwierdził, że brytyjski Departament Zdrowia powinien był podjąć działania latem 1977 r. po ostrzeżeniach o zakażeniu CJD, a australijskie dochodzenie ustaliło datę graniczną na rok 1980. Trudno jest dokładnie określić, kiedy afirmujący tożsamość płciową lekarze powinni byli zdać sobie sprawę, że eksperymentalne blokowanie dojrzewania powoduje szkody. Bardzo wcześnie zauważono, że wszystkie lub prawie wszystkie dzieci przechodziły na przyjmowania hormonów przeciwnej płci, których efekty są nieodwracalne[79] , a "problematyczne wyniki chirurgiczne" zostały odnotowane w literaturze naukowej już w 2008 roku[80] . Jednak zdecydowaną granicę można wyznaczyć na podstawie wyników przeglądów systematycznych przeprowadzonych w Szwecji, Finlandii i Anglii w 2019 i 2020 r. [81][82] [83] . [Wyniki tych przeglądów opublikowane] zostały zanim Bowers wygłosił swoje komentarze na forum a paneliści -w dyskusji podczas warsztatów Ewolucji Tożsamości.

Jedną z najbardziej uderzających różnic między tymi dwoma skandalami jest wpływ terapii na przyszłe szanse młodej osoby na nawiązanie długotrwałych romantycznych związków. Rodzice zapisujący swoje dzieci na terapię hormonalną modyfikującą wzrost robili to w dobrej wierze, [z nadzieją] że zwiększy to szanse ich dzieci na znalezienie romantycznego partnera, trwałej miłości i małżeństwa.

W przeciwieństwie do tego, rodzice zapisujący swoje dzieci na współczesną terapię hormonalną modyfikującą cechy płciowe wydają się nie brać pod uwagę faktu, że potencjalnie rujnują przyszłą zdolność swojego dziecka do nawiązywania intymnych relacji. Lub, co jest bardziej prawdopodobne, biorą to pod uwagę, ale są zmuszani do wyrażenia zgody poprzez kłamstwo „tranzycja lub samobójstwo”, które afirmujący tożsamość płciową lekarze i specjaliści zdrowia psychicznego powtarzają rodzicom [niechętnym tranzycji].

Czas, przez jaki młodzi ludzie mieli przyjmować hormony, również znacznie się różni. W eksperymencie modyfikacji wzrostu dzieci mogły przyjmować hormony przez lata, ale gdy tylko osiągnęły ostateczny wzrost dorosłego, leczenie natychmiast przerywano. WPATH opowiada się dziś za tym, by endokrynolodzy pediatryczni zmieniali nastolatków w dożywotnich pacjentów medycznych, uzależnionych od hormonów płciowych do końca życia, bez żadnych dowodów na to, że ten protokół leczenia jest bezpieczny.

Klinicyści w latach 50. i 60. nie mogli przewidzieć świata, w którym bycie wysoką kobietą byłoby społecznie akceptowalne a nawet podziwiane, [nie mogli również przewidzieć] możliwości, że bardzo wysocy lub bardzo niscy dorośli mogliby nauczyć się radzić sobie z negatywnym odbiorem społecznym [ich wzrostu]. Dziś członkowie WPATH nie mogą wyobrazić sobie, że ich nastoletni pacjenci, po tym jak dorosną, pogodzą się ze swoją płcią biologiczną i nie będą już identyfikować się jako osoby trans, ale stale rosnąca liczba osób dokonujących detranzycji sugeruje, że nie jest to rzadkie zjawisko. Jednak młodzi ludzie, których ciała zostały trwale zmienione przez klinicystów pod wpływem WPATH, nie mogą cofnąć czasu i cofnąć szkód.

WNIOSKI

Jak pokazał niniejszy raport, WPATH nie jest organizacją medyczną. [WPATH] nie jest zaangażowany w naukowe poszukiwania, aby odkryć najlepszy możliwy sposób pomocy wrażliwym osobom, które cierpią z powodu zaburzeń związanych z tożsamością płciową. [WPATH] jest skrajną grupą aktywistycznych klinicystów i badaczy podszywających się pod grupę medyczną, opowiadającą się za lekkomyślnym eksperymentem hormonalnym i chirurgicznym przeprowadzanym na najbardziej bezbronnych członkach społeczeństwa.

Przestępstwem ze strony chirurga byłoby przecięcie rdzenia kręgowego osobie, która identyfikuje się jako sparaliżowana od szyi w dół lub oślepienie widzącego pacjenta, który identyfikuje się jako niewidomy. Równie nieetyczne jest niszczenie zdrowych układów rozrodczych i amputowanie zdrowych piersi i genitaliów osobom chorym psychicznie. Robienie tego bez uprzedniej próby pomocy danej osobie w przezwyciężeniu choroby psychicznej, bez realistycznego przygotowania pacjenta na wyczerpujący okres pooperacyjny lub ostrzeżenia o dożywotnim negatywnym wpływie, jaki zabiegi te będą miały na zdrowie i zdolność do nawiązywania intymnych relacji, stanowi zaniedbanie medyczne najwyższego rzędu.

Dlatego nie ma wątpliwości, że jesteśmy obecnie świadkami jednej z największych zbrodni w historii współczesnej medycyny. Skandal związany z afirmującą tożsamość płciową opieką WPATH łączy w sobie wszystkie elementy czterech wcześniejszych medycznych tragedii opisanych w naszych opisach przypadków.

Nie można zaufać lekarzom, że sami będą się regulować. Oni również są ludźmi i posiadają te same wrodzone uprzedzenia i słabości, co reszta z nas. Jest to szczególnie prawdziwe, w sytuacjach dominacji myślenia grupowego, kiedy sprzeciw jest uciszany. Kiedy lekarz ręczy swoją reputacją za dane leczenie, może to prowadzić do potężnych konfliktów interesów i efektu potwierdzenia, uniemożliwiając lekarzowi o nawet najlepszych intencjach i kompetencjach dostrzeżenie oczywistej krzywdy wyrządzanej pacjentom. Twierdzenie Bowersa w New York Times, że dziedzina medycyny trans jest "tak samo obiektywna i ukierunkowana na wyniki, jak każda inna specjalizacja w medycynie", pokazuje, jak ślepe jest przywództwo WPATH na rzeczywistość nieetycznego podejścia organizacji do medycyny.

Istnieją organy regulacyjne, które odpowiedzialne są za utrzymanie standardów etycznych, dlatego wzywamy komisje etyki medycznej w USA i na całym świecie do przeprowadzenia pilnych, bezstronnych, przejrzystych i rygorystycznych przeglądów interwencji modyfikujących cechy płciowe, promowanych przez WPATH. Wzywamy również APA, AMA, AAP i The Endocrine Society do odłożenia polityki na bok i potępienia pseudonaukowych, nieetycznych praktyk medycznych WPATH.

Ponadto wzywamy rząd USA do wszczęcia oficjalnego bezstronnego dochodzenia w sprawie tego, w jaki sposób doszło do tego, że organizacja lekceważąca etykę medyczną i proces naukowy, otrzymała uprawnienia do ustanawiania globalnych standardów opieki w dziedzinie medycyny. Opowiadamy się za tym drastycznym działaniem ze względu na nieuzasadniony prestiż, nienależny wpływ i wynikające z tego zagrożenie stwarzane przez WPATH.

WPATH nie służy żadnemu celowi, nie wnosi nic korzystnego do dziedziny tożsamości płciowej i sprowadza na manowce specjalistów z zakresu medycyny i zdrowia psychicznego. Kilka krajów europejskich porzuciło już wytyczne grupy, wskazując na stopień, w jakim WPATH stała się przestarzała.

Aktywizm polityczny i medycyna nigdy nie powinny się łączyć. Organizacja dążąca do celów politycznych nie dąży do zdrowia pacjentów. Akta WPATH zawierają liczne dowody na to, że organizacja ta jest grupą aktywistyczną, a nie naukową. Od profesora z Alberty twierdzącego, że opieka zdrowotna nad osobami trans polega na kwestionowaniu cisnormatywności, po Satterwhite'a i jego zwolenników ignorujących etyczne obawy związane z operacjami osób niebinarnych i skupiających się na znaczeniu używania poprawnego politycznie języka, jasne jest, że WPATH przedkłada politykę nad naukę.

Świat medyczny sam się koryguje poprzez otwartą dyskusję, debatę naukową i rzetelne badania. Żaden z tych elementów nie jest obecny w aktach WPATH. Zamiast tego istnieje dyskurs polityczny i kontrola języka. Kiedy jeden z klinicystów opublikował badanie na temat tranzycji, prezes WPATH ostrzegł, że "uznanie, że detranzycja istnieje nawet u mniejszości [pacjentów], przez wiele osób w naszej społeczności uważane jest za niedozwolone". Biorąc pod uwagę złożoność medycyny gender, kontrowersje wokół leczenia i drastyczne, zmieniające życie skutki interwencji hormonalnych i chirurgicznych promowanych przez WPATH, szczególnie niepokojące jest to, że lekarz rodzinny z Ontario był jedynym głosem sprzeciwu w całych aktach WPATH.

Organizacja medyczna, która nie jest w stanie stawić czoła dewastującym krzywdom, wywoływanym przez [promowane przez WPATH] zabiegi, stanowi zagrożenie dla pacjentów, którym [WPATH] rzekomo służy. Niechęć do uznania ofiar tego skandalu medycznego, odmowa uznania rosnącej liczby dowodów wskazujących, że ryzyko związane z opieką afirmującą tożsamość płciową znacznie przewyższa wszelkie domniemane korzyści, a skrajne przekonania wielu jej członków wskazują, że WPATH nigdy nie będzie w stanie skorygować swojego kursu. Wewnętrzna komunikacja pokazuje, że organizacja jest skorumpowana do szpiku kości.

W wyniku zerwania łańcucha zaufania, prawodawcy, sędziowie, firmy ubezpieczeniowe i świadczeniodawcy usług zdrowia publicznego są podstępnie skłaniani, aby zaufać wytycznym WPATH. Te instytucje nie są świadome tego, że aktywiści polityczni w WPATH promują lekkomyślne, oparte na konsumpcji podejście do ekstremalnych modyfikacji ciała, nawet dla nieletnich i ciężko chorych psychicznie. Z tego powodu uważamy, że świat medyczny musi odrzucić wytyczne WPATH.

Dysforia płciowa jest złożoną chorobą psychiczną i nie ma łatwej odpowiedzi na pytanie, jak najlepiej złagodzić cierpienia osób nią dotkniętych. Próba znalezienia takiego rozwiązania wykracza poza zakres niniejszego raportu. Można jednak z całą pewnością stwierdzić, że World Professional Association of Trans Health nie opowiada się za najlepszą możliwą opieką nad tą wrażliwą kohortą pacjentów, a szkodliwy wpływ działań WPATH w ciągu ostatnich dwóch dekad sprawił, że organizacji tej nie da się naprawić. Obecnie konieczne jest zapoczątkowanie nowej ery w dziedzinie medycyny gender, w której zdrowie i dobre samopoczucie pacjentów będą najważniejszym celem.

Tłumaczenie: Magda Lewandowska

---

[1] "Chirurgiczne leczenie niektórych psychoz". New England Journal of Medicine 215, nr 23 (1936): 1088-88. https://sci-hub.ru/10.1056/ NEJM193612032152311.

[2] "Nowa operacja pomaga osobom chorym psychicznie; doktorzy Freeman i Watts twierdzą, że operacja mózgu złagodziła nienormalny niepokój. 6 wybranych pacjentów nie uzyskało jeszcze danych na temat trwałych efektów, naukowcy mówią Southern Medical Group". The New York Times, 1936, https://www.nytimes.com/1936/11/21/ archives/find-new-surgery-aids-mental-cases-drs-freeman-and-watts-say.html.

[3] "Chirurgia stosowana u chorych na duszę łagodzi obsesje; nowa technika mózgowa podobno pomogła 65% osób chorych psychicznie, na których została wypróbowana jako ostatnia deska ratunku, ale niektórzy czołowi neurologowie są wobec niej bardzo sceptyczni". The New York Times, 1937, https://www.nytimes. com/1937/06/07/archives/surgery-used-on-the-soulsick-relief-of-obsessions-is-reported-new.html.

[4] Diefenbach, G., Diefenbach, D., Baumeister, A., & West, M. "Portret lobotomii w prasie popularnej: 1935-1960." Journal of the history of the neurosciences 8 (05/01 1999): 60-9. https://doi.org/10.1076/jhin.8.1.60.1766.

[5] Whitaker, R. Mad in America: Bad Science, Bad Medicine, and the Enduring Mistreatment of the Mentally Ill. Basic Books, 2001. https://archive.org/ details/madinamericabads00whit "

[6] Lobotomia: operacja mózgu opisana jako "łatwiejsza niż leczenie bólu zęba". BBC News, 2021, https://www.bbc.com/news/stories-55854145.

[7] "Postmodern Lobotomy Blues". Compact Magazine, 2023, https://compactmag.com/article/postmodern-lobotomy-blues.

[8] "The Lobotomist." PBS, 2008, 48:20. https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/films/lobotomist/.

[9] Offit, P. A. Laboratorium Pandory: Seven Stories of Science Gone Wrong. National Geographic Books, 2017.

[10] "Odkrywcy mózgu". The New York Times, 1949, https://www.nytimes.com/1949/10/30/archives/explorers-of-the-brain.html.

[11]  "'Zrozpaczony' ojciec pozywa NHS, by powstrzymać zmianę płci autystycznego syna". The Telegraph, 2023, https://www.telegraph.co.uk/news/2023/06/04/nhs-gender clinic-judicial-review-autistic-son-sex-change/.

[12] Ritchie, "To nie jest nawet połowa tego. And This Isn't Regret Either, This Is Grief and Anger...", @TullipR, 13 czerwca 2022, 2:57 PM, https://twitter. com/TullipR/status/1536422563458465793?s=20.

[13] Rashid, M., & Tamimy, M. S. "Falloplastyka: The Dream and the Reality." [In eng]. Indian J Plast Surg 46, nr 2 (maj 2013): 283-93. https://doi. org/10.4103/0970-0358.118606.

[14] Wierckx, K., Van Caenegem, E., Elaut, E., Dedecker, D., Van de Peer, F., Toye, K., Weyers, S., et al. "Quality of Life and Sexual Health after Sex Reassignment Surgery in Transsexual Men." [In eng]. J Sex Med 8, nr 12 (grudzień 2011): 3379-88. https://doi.org/10.1111/j.1743-6109.2011.02348.x.

[15] Robinson, I. S., Blasdel, G., Cohen, O., Zhao, L. C., & Bluebond-Langner, R. "Surgical Outcomes Following Gender Affirmating tożsamość płciową Penile Reconstruction: Patient-Reported Outcomes from a Multi-Center, International Survey of 129 Transmasculine Patients." [In eng]. J Sex Med 18, no. 4 (Apr 2021): 800-11. https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2021.01.183.

[16]  "Turning the Mind inside Out". Saturday Evening Post, 1941, https://picryl.com/media/turning-the-mind-inside-out-saturday-evening-post-24-may 1941-page-18-2d7a77.

[17] Maisel, A. Q. "Bedlam 1946: Większość szpitali psychiatrycznych w USA to wstyd i hańba". Life Magazine 20, nr 18 (1946): 102-18. https://mn.gov/mnddc/ parallels2/prologue/6a-bedlam/bedlam-life1946.pdf.

[18] Jones, K. "Insulin Coma Therapy in Schizophrenia." Journal of the Royal Society of Medicine 93, no. 3 (2000): 147-49. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pmc/articles/PMC1297956/pdf/10741319.pdf.

[19] "Psychiatra, który dał swoim pacjentom malarię". Psychology Today, 2023, https://www.psychologytoday.com/ca/blog/psychiatry-a-history/202303/ the-psychiatrist-who-gave-his-patients-malaria.

[20] Ibid (n.2-4)

[21] Studd, J. "Ovariotomy for Menstrual Madness and Premenstrual Syndrome--19th Century History and Lessons for Current Practice." [In eng]. Gynecol Endocrinol 22, no. 8 (Aug 2006): 411-5. https://doi.org/10.1080/09513590600881503.

[22] Longo, L. D. "Powstanie i upadek operacji Batteya: A Fashion in Surgery." Bulletin of the History of Medicine 53, nr 2 (1979): 256.

[23] Shorter, E. From Paralysis to Fatigue: A History of Psychosomatic Illness in the Modern Era. Simon and Schuster, 2008: 210. https://www. simonandschuster.ca/books/From-Paralysis-to-Fatigue/Edward-Shorter/9780029286678.

[24] "Usuwanie jajników itp. w publicznych zakładach dla obłąkanych". Journal of the American Medical Association XX, nr 9 (1893): 258-58. https://doi. org/10.1001/jama.1893.02420360034006.

[25] Ibid (n.243)

[26] Ibid (n.243)

[27] Barnesby, N. Medical Chaos and Crime. M. Kennerley, 1910. https://catalog.libraries.psu.edu/catalog/39665261.

[28] Studd, J. "Ovariotomy for Menstrual Madness and Premenstrual Syndrome--19th Century History and Lessons for Current Practice." [In eng]. Gynecol Endocrinol 22, no. 8 (Aug 2006): 411-5. https://doi.org/10.1080/09513590600881503.

[29] Ibid (n.249)

[30] Shorter, E. From Paralysis to Fatigue: A History of Psychosomatic Illness in the Modern Era. Simon and Schuster, 2008: 221. https://www. simonandschuster.ca/books/From-Paralysis-to-Fatigue/Edward-Shorter/9780029286678.

[31] MacCormac, W., & Makins, G. H. Transactions of the International Medical Congress, Seventh Session, Held in London, August 2d to 9th, 1881. Vol. 4: JW Kolckmann, 1881. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015007091385&seq=315.

[32] Goodell, W. "Clinical Notes on the Extirpation of the Ovaries for Insanity." American Journal of Psychiatry 38, no. 3 (1882). https://sci-hub.ru/10.1176/ ajp.38.3.294.

[33] Ibid (n.243 s.256)

[34] Ibid (n.243 s.261)

[35] Tamże (n. 243 s. 262)

[36] Reilly, Z. P., Fruhauf, T. F., & Martin, S. J. (2019). Bariery w opiece nad osobami trans opartej na dowodach: Luki w wiedzy na temat afirmującej tożsamość płciową histerektomii i ooforektomii. Obstetrics & Gynecology, 134 (4), 714-717. https://doi.org/10.1097/aog.0000000000003472

[37]  "Chirurg broni amputacji". BBC News, 2000, http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/625680.stm.

[38] Dyer, C. "Chirurg amputował zdrowe nogi". [In eng]. Bmj 320, no. 7231 (Feb 5 2000): 332. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1127127/.

[39] "Complete Obsession". BBC Home, 2000, https://www.bbc.co.uk/science/horizon/1999/obsession_script.shtml.

[40] Lawrence, A. A. "Kliniczne i teoretyczne podobieństwa między pragnieniem amputacji kończyny a zaburzeniem tożsamości płciowej". [In eng]. Arch Sex Behav 35, no. 3 (Jun 2006): 263-78. https://doi.org/10.1007/s10508-006-9026-6.

[41] Bailey, M. J., Hsu, K. J., & Jang, H. H. "Elaborating and Testing Erotic Target Identity Inversion Theory in Three Paraphilic Samples". Archives of Sexual Behavior (2023/07/06 2023). https://doi.org/10.1007/s10508-023-02647-x. https://doi.org/10.1007/s10508-023-02647-x.

[42] Elliott, C. "Nowy sposób na szaleństwo". Atlantic monthly (Boston, Mass.: 1971) (12/01 2000): 73-84.

[43] "Zdrowe kończyny odcięte na prośbę pacjentów". The Guardian, 2000, https://www.theguardian.com/society/2000/feb/01/futureofthenhs.health.

[44] First, M. B. "Pragnienie amputacji kończyny: Parafilia, psychoza lub nowy rodzaj zaburzenia tożsamości". [In eng]. Psychol Med 35, no. 6 (Jun 2005): 919-28. https://doi.org/10.1017/s0033291704003320.

[45] "Ex-Doctor Tried in Amputation-Fetish Death." Tampa Bay Times, 1999, https://www.tampabay.com/archive/1999/09/29/ex-doctor-tried-in amputation-fetish-death/.

[46] Dua, A. (2010). Apotemnophilia: etyczne rozważania na temat amputacji zdrowej kończyny. J Med Ethics, 36(2), 75-78. https://doi.org/10.1136/ jme.2009.031070.

[47] Gilbert, M. "Whole." 2003. https://www.imdb.com/title/tt0429245/.

[48] Henig, R. M. "At War with Their Bodies, They Seek to Sever Limbs." New York Times 22 (2005): F6. https://www.nytimes.com/2005/03/22/health/ psychology/at-war-with-their-bodies-they-seek-to-sever-limbs.html.

[49] Bruno, R. L. "Devotees, Pretenders and Wannabes: Dwa przypadki fikcyjnego zaburzenia niepełnosprawności". Sexuality and Disability 15, no. 4 (1997/12/01 1997): 243-60. https://doi.org/10.1023/A:1024769330761. https://doi.org/10.1023/A:1024769330761.

[50] First, M. B. "Pragnienie amputacji kończyny: Parafilia, psychoza lub nowy rodzaj zaburzenia tożsamości". [In eng]. Psychol Med 35, no. 6 (Jun 2005): 919-28. https://doi.org/10.1017/s0033291704003320.

[51] Składam ofertę (n.271)

[52] "Czym jest kobieta?". 2022. https://www.dailywire.com/videos/what-is-a-woman.

[53] Henig, R. M. "At War with Their Bodies, They Seek to Sever Limbs." New York Times 22 (2005): F6. https://www.nytimes.com/2005/03/22/health/ psychology/at-war-with-their-bodies-they-seek-to-sever-limbs.html.

[54] Lawrence, A. A. "Kliniczne i teoretyczne podobieństwa między pragnieniem amputacji kończyny a zaburzeniem tożsamości płciowej". [In eng]. Arch Sex Behav 35, no. 3 (Jun 2006): 263-78. https://doi.org/10.1007/s10508-006-9026-6. 

[55] Lawrence, A. A. Mężczyźni uwięzieni w męskich ciałach: Narratives of Autogynephilic Transsexualism. Springer Science & Business Media, 2012.

[56] Składam ofertę (n.221)

[57] Cohen, S., & Cosgrove, C. Normalny za wszelką cenę: Tall Girls, Short Boys, and the Medical Industry's Quest to Manipulate Height, 32. Penguin, 2009.

[58] Ibid (n.278 s.78)

[59] "National Hormone & Pituitary Program (Nhpp): Informacje dla osób leczonych przysadkowym ludzkim hormonem wzrostu". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases 2021, https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/national-hormone-pituitary program.

[60] Ibid (n. 279 s.275)

[61] Ibid (n. 279 s.143)

[62] Ibid (n.279 rozdz. 8)

[63] Conrad, P., & Potter, D. "Human Growth Hormone and the Temptations of Biomedical Enhancement." Sociology of Health & Illness 26, nr 2 (2004): 184-215. https://doi.org/10.1111/j.1467-9566.2004.00386.x.

[64] Licytuję (n.279 s.188)

[65] Herbst, A. L., Ulfelder, H., & Poskanzer, D. C. "Adenocarcinoma of the Vagina." New England Journal of Medicine 284, nr 16 (1971): 878-81. https:// doi.org/10.1056/nejm197104222841604. https://dx.doi.org/10.1056/nejm197104222841604.

[66] Ziel, H. K., & Finkle, W. D. "Increased Risk of Endometrial Carcinoma among Users of Conjugated Estrogens." [In eng]. N Engl J Med 293, nr 23 (4 grudnia 1975): 1167-70. https://doi.org/10.1056/nejm197512042932303.

[67] "Stosowanie estrogenu jako inhibitora wzrostu u zbyt wysokich dziewcząt jest kwestionowane". The New York Times, 1976, https://www.nytimes.com/1976/02/11/ archives/the-use-of-estrogen-as-a-growth-inhibitor-in-overtall-girls-is.html.

[68] Venn, A., Bruinsma, F., Werther, G., Pyett, P., Baird, D., Jones, P., Rayner, J., & Lumley, J. "Oestrogen Treatment to Reduce the Adult Height of Tall Girls: Long-Term Effects on Fertility." The Lancet 364, nr 9444 (2004): 1513-18. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140 6736(04)17274-7/fulltext.

[69] Ibid (n.279 s.345)

[70] Crawford, J. D. "Leczenie wysokich dziewcząt estrogenami". Pediatrics 62, nr 6 (1978): 1189-95. https://doi.org/10.1542/peds.62.6.1189.

[71] De Waal, W. J., Torn, M., De Muinck Keizer-Schrama, S. M., Aarsen, R. S., & Drop, S. L. "Long Term Sequelae of Sex Steroid Treatment in the Management of Constitutionally Tall Stature." Archives of Disease in Childhood 73, no. 4 (1995): 311-15. https://doi.org/10.1136/adc.73.4.311. https:// dx.doi.org/10.1136/adc.73.4.311.

[72] Pyett, P., Rayner, J., Venn, A., Bruinsma, F., Werther, G., & Lumley, J. "Using Hormone Treatment to Reduce the Adult Height of Tall Girls: Czy kobiety są zadowolone z tej decyzji w późniejszych latach?". Social Science & Medicine 61, no. 8 (2005/10/01/2005): 1629-39. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j. socscimed.2005.03.016.

[73] I bid (n.157)

[74] Składam ofertę (n.74)

[75] "Consensus Report on Symposium in May 2005." gires, 2005, https://www.gires.org.uk/consensus-report-on-symposium-in-may-2005/.

[76] Hall, R., Mitchell, L., & Sachdeva, J. "Access to Care and Frequency of Detransition among a Cohort Discharged by a Uk National Adult Gender Identity Clinic: Retrospektywny przegląd przypadków". BJPsych Open 7, nr 6 (2021). https://doi.org/10.1192/bjo.2021.1022. https://dx.doi.org/10.1192/ bjo.2021.1022.

[77] Boyd, I., Hackett, T., & Bewley, S. "Care of Transgender Patients: Podejście do poprawy jakości w praktyce ogólnej". Healthcare 10, nr 1 (2022): 121. https://doi.org/10.3390/healthcare10010121. https://dx.doi.org/10.3390/healthcare10010121.

[78] Ibid (n.48)

[79] Ibid (n.294)

[80] Cohen-Kettenis, P. T., Delemarre-van de Waal, H. A., & Gooren, L. J. "The Treatment of Adolescent Transsexuals: Changing Insights." [In eng]. J Sex Med 5, no. 8 (Aug 2008): 1892-7. https://doi.org/10.1111/j.1743-6109.2008.00870.x.

[81] "Dysforia płciowa u dzieci i młodzieży: Spis literatury". Szwedzka Agencja Oceny Technologii Medycznych i Usług Społecznych, 2019, https://www.sbu.se/en/publications/sbu-bereder/gender-dysphoria-in-children-and-adolescents-an-inventory-of-the-literature/.

[82] "Lääketieteelliset Menetelmät Sukupuolivariaatioihin Liittyvän Dysforian Hoidossa. Systemaattinen Katsaus." Summaryx, 2019, https:// palveluvalikoima.fi/documents/1237350/22895008/Valmistelumuistion+Liite+1.+Kirjallisuuskatsaus.pdf/5ad0f362-8735-35cd-3e53-3d17a010f2b6/ Valmistelumuistion+Liite+1.+Kirjallisuuskatsaus.pdf?t=1592317703000.

[83] I bid (n.160)